วิธีไหว้เจ้า วันตรุษจีน

คนที่มีเชื้อสายจีนรุ่นใหม่ที่ห่างกับพิธีไหว้ต่างๆ เนื่องจากการอยู่ห่างญาติผู้ใหญ่ในบ้านและรูปแบการดำรงชีวิตที่เปลี่ยนไป  แต่อยากจะทำพิธีไหว้เจ้า  ความจริงสามารถทำได้โดยไม่ยากและสามารถเตรียมของไหว้ได้ตามกำลังทรัพย์ของแต่ละครัวไม่จำเป็นต้องเตรียมให้มากมายเกินจำเป็น คนไทยเชื้อสายจีนในปัจจุบันก็มีจำนวนไม่น้อยที่ยังคงมีพิธีไหว้เจ้า โดยเฉพาะในวันสำคัญในรอบปี เช่น วันตรุษจีน
ถือโอกาสปี 2554 นี้มาเริ่มต้นไหว้เจ้ากันใหม่ คิดซะว่ามาช่วยช่วยฟื้นฟูและรักษาประเพณีที่ดีงามไว้และกระตุ้นเศรษฐกิจในประเทศกัน

โดยทั่วไปแล้วพิธีไหว้เจ้าครั้งแรกของเทศกาลตรุษจีนต้องเริ่มตั้งแต่ก่อนตรุษจีน 7 วัน โดยเริ่มด้วยการการไหว้เจ้าเตา ซึ่งเป็นเทพเจ้าประจำบ้านให้ขึ้นสู่สรวงสวรรค์  ประมาณว่าให้เทพเจ้าในบ้านไปรายงานความดีความชอบของเจ้าบ้านแก่เทพบนสวรรค์ เราเลยต้องไหว้ส่งเจ้าขึ้นสวรรค์ โดยนิยมไหว้ด้วยของหวานและผลไม้ เพื่อให้เจ้าเตาขึ้นสวรรค์ไปพูดแต่สิ่งดีๆ ซึ่งจะใช้ผลไม้และของหวานจำนวนกี่ชนิดก็ได้ และจะเริ่มมีการปัดกวาดทำความสะอาดบ้านเรือนตั้งแต่นี้ เพราะวันตรุษจีนจะไม่มีการทำความสะอาดใดๆ (เรื่องความเชื่อ เรื่องถือ และข้อห้ามวันตรุษจีน http://papalivingroom.blogspot.com/2011/01/blog-post.html) จากนั้นก็เริ่มตกแต่งบ้านเรือนต้อนรับตรุษจีนตามอัธยาศัยและความเชื่อ การถือเคล็ด ของแต่ละบ้าน
เมื่อถึงวันสิ้นปี (ก่อนวันปีใหม่หนึ่งวัน) ที่เราๆ เรียกว่า วันไหว้
วันไหว้นี้โดยหลักการแล้วคนจีนถือว่าเป็นการไหว้ขอบคุณเทพเจ้าที่ช่วยคุ้มครองมาตลอดทั้งปีและให้เทพเจ้าคุ้มครองในปีใหม่ด้วย ซึ่งคนจีนจะเซ่นไหว้โดยตอบแทนความช่วยเหลือ เป็นกำลังใจในการดำเนินชีวิตในปีใหม่ ไม่มีการบนบานศาลกล่าว ธรรมเนียมปฏิบัติในการไหว้ในวันสิ้นปีนี้ประกอบด้วยการไหว้ 3 ครั้งในวันนั้น ซึ่งได้แก่
ตอนเช้ามืด
จะเป็นการไหว้เทพเจ้าต่างๆ จีนแต้จิ๋วเรียกว่า ไป๊เล่าเอี๊ย โดยสามารถไหว้ได้ตั้งแต่ตี 5 เป็นต้นไป
การเตรียมโต๊ะไหว้เจ้าและของไหว้ส่วนใหญ่จะประกอบด้วย เนื้อสัตว์ต่างๆ นิยมไหว้เป็น ซาแซ หรือ โหงวแซ โดย “ซาแซ”  คือ  เนื้อสัตว์ 3 ชนิด ได้แก่ เป็ดไก่หมู หรือเป็ดไก่ปลาก็ได้  ส่วน “โหงวแซ” คือการไหว้ด้วยเนื้อสัตว์ 5 ชนิด คือนอกจาก เป็ด ไก่ หมูหรือปลา ก็ใช้เนื้อสัตว์อื่นๆ  เพิ่มให้ครบ 5  อย่าง ที่ นิยมนำมาเป็นเครื่องไหว้  ได้แก่ ห่าน, ปลาหมึก, กุ้งและตับหมู นอกจากนี้ก็จะมี เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง
ตอนสายจะเริ่มประมาณ 9.00-12.00 น. (ไม่นิยมไหว้เกินเที่ยง)

จะเป็นการไหว้บรรพบุรุษ  หรือ ไป๊เป้บ้อ นอกจากซาแซหรือโหงวแซที่จัดเตรียมไว้เหมือนไหว้เทพเจ้าตอนเช้าแล้วต้องเพิ่มกับข้าวอีก 6 อย่าง 8 อย่าง หรือ 12 อย่าง ตามกำลังแต่ละคน  เวลาาจัดโต๊ะไหว้ต้องตั้งชามข้าว ตะเกียบ ถ้วยน้ำชา และเหล้า เท่าจำนวนบรรพบุรุษที่เสียไป     (ความหมายของอาหาร ขนมและ ผลไม้ที่ใช้ไหว้ http://papalivingroom.blogspot.com/2011/01/blog-post_21.html)
หลังจากไหว้บรรพบุรุษเสร็จ บางบ้านจะมีการไหว้ผีไม่มีญาติ

ซึ่งปกติจะไม่นิยมไหว้กันในวันตรุษจีนแต่จะไหว้ในช่วงสาร์ทจีน แต่ก็สามารถทำได้หากอยากเผื่อแผ่ให้ผีไม่มีญาติเหล่านี้
และที่สำคัญคือหลังการไหว้เจ้าบรรพบุรุษกันแล้ว ก็มีการร่วมรับประทานอาหารภายในครอบครัว ถึงช่วงนี้เด็กๆ ก็สนุกสนานกับการรับอังเปากันใหญ่ ถึงวันรุ่งขึ้น ซิวอิก วันตรุษจีนอย่างแท้จริง